Jakość dotyka nas w każdym miejscu naszego życia. Hasłem wszystkich osób odnoszących sukces na całym świecie jest dziś jakość. Postrzegana jest ona jako zmiana myślenia o sposobie funkcjonowania placówek edukacyjnych.
Sukces to działania zmierzające do osiągania standardów oraz systematyczne analizowanie i ocenianie stopnia spełniania przez szkołę wymagań – czyli mierzenie jakości pracy szkoły.
Procesy, w toku których szkoły określają standardy, a także działania zmierzające do ich osiągania są bardzo ważne dla sukcesu placówki.
Standaryzacja w wielu różnych obszarach pracy szkoły umożliwiła jasne określenie wymagań progowych stanowiących istotną informację dla uczniów, rodziców, nauczycieli, administracji oświatowej i samorządowej, pracodawców.
Natomiast na sprawdzenie, czy wzrost osiągnięć jest zadowalający, bądź czy nastąpiła poprawa jakości w dowolnej dziedzinie pracy zorientowane jest mierzenie jakości pracy szkoły.
Mierzenie jakości może być prowadzone wewnętrznie przez tę samą szkołę – dyrektora, nauczycieli, zespoły nauczycielskie, zespoły mieszane, uczniów, rodziców.
Praca ta pozwala na ciągłe doskonalenie działania pedagogicznego, unikanie wad, usterek, porażek uczniów i nauczycieli.
Mierzenie może być również prowadzone zewnętrznie przez uprawnione do tego osoby. Istotą mierzenia jest wykorzystanie wyników tej działalności do projektowania zmian i planowania rozwoju.
W wyniku tego mierzenia społeczność szkolna może otrzymać informację, w jakim stopniu realizuje, osiąga ustalone i przyjęte standardy zapewniające wysoką jakość jej pracy.
Jakość mierzona jest metodami statystycznymi. Rozpoczynając mierzenie jakości pracy w szkole oprócz zbudowania sprzyjającego klimatu ważnym jest właściwe dobranie narzędzi i procedur zbierania informacji.
Procedury mierzenia jakości pracy szkoły takie jak:
- pomiar dydaktyczny,
- ankietowanie uczniów,
- wywiady z rodzicami,
- samoocena nauczyciela,
- hospitacje diagnozujące
- diagnozy zespołowe i zespołowe rozwiązywanie problemów,
- tworzenie szkolnych standardów wymagań,
- badanie losów absolwentów,
- dane statystyczne gromadzone w arkuszach kalkulacyjnych,
pozwolą nam odpowiedzieć na pytanie kiedy?, kogo?, gdzie i czym będziemy badać.
Natomiast narzędzia takie jak:
- testy,
- sprawdziany,
- ankiety,
- scenariusze rozmów, wywiadów,
- arkusz diagnostyczny,
- formularze obserwacji lekcji,
- listy pytań,
- zapisy dźwięku, zapis video umożliwiają zbieranie informacji; jaką wartość ma to co robię, bądź co robią inni.
Przygotowanie dobrych narzędzi do mierzenia jakości pracy szkoły nie jest łatwe, wymaga umiejętności i doświadczenia. Jest sztuką tak, jak sztuką jest zadawanie pytań, prowadzenie wywiadu, czy prowadzenie obserwacji. Ankieta, mimo jej rozlicznych wad wynikających głównie z faktu, iż dostarcza powierzchownych danych jest często wykorzystywana podczas mierzenia pracy szkoły. Ważne jest jednak by unikać wielu pułapek i “pospolitych” błędów pojawiających się na etapie konstrukcji kwestionariusza ankiety. Musimy zdawać sobie sprawę, że na początku przygotowana wersja jest wersją pilotażową ankiety, ponieważ trudno przewidzieć wszystkie trudności, a po próbie wiele problemów wychodzi na światło dzienne. Dokładna analiza i być może zredagowanie niektórych pytań na nowo pozwoli przygotować nam dobre narzędzie. Systematyczne gromadzenie różnych narzędzi pomiarowych ułatwi nam pracę podczas kolejnych działań związanych z mierzeniem jakości pracy szkoły.
WNIOSKI
- Poprawa jakości rodzi się wewnątrz systemu.
- Dobre planowanie nie jest możliwe bez obiektywnej, rzetelnej informacji.
- Mierzenie jakości ma dostarczyć szkole obiektywnej, rzetelnej informacji dotyczącej procesów nauczania.
- Dyrektor jest odpowiedzialny za stały rozwój systemu, w którym pracuje.
- Nauczyciele pracujący w szkole najlepiej wiedzą, gdzie znajdują się największe możliwości jego poprawy, aby system doskonalić w sposób ciągły.
Opracowała
Aleksandra Czyż - Kędzierska |